อำลา-อาลัย หนึ่งในตำนานเจ้าของผลงานจากสูงสุดถึงต่ำสุด ไมเคิล ชิมิโน ผู้จากไป

หนึ่งในผู้กำกับเจ้าของรางวัลออสการ์ ไมเคิล ชิมิโน ที่คว้ารางวัลได้จาก The Deer Hunter ที่เพียงแค่ภาพยนตร์เรื่องถัดมา Heaven’s Gate ก็พังหน้าที่การงานของเขาไม่เหลือดี และทำให้บริษัทยูไนเต็ด อาร์ติสท์ปิดตัวลงด้วยอายุ 60 ปี จากไปแล้วในวัย 77 ปี หลังเพื่อนๆ โทรแจ้งเจ้าหน้าที่ตำรวจ เมื่อไม่สามารถติดต่อกับชิมิโนได้ ก่อนจะพบว่าเขาเสียชีวิตที่บ้านในลอส แองเจลีส เมื่อวันที่ 2 กรกฎาคมที่ผ่านมา

ชิมิโนสร้างสรรค์ผลงานภาพยนตร์ออกมาทั้งหมด 8 เรื่อง โดยเรื่องแรกคือ Thunderbolt and Lightfoot ในปี 1974 ตามด้วยหนังสงครามเวียตนามที่กลายเป็นงานมาสเตอร์พีซของเขา The Deer Hunter ในปี 1978 ซึ่งคว้ารางวัลออสการ์มาครองถึง 5 สาขา แต่ผลงานเรื่องที่สามของเขาในปี 1980 Heaven’s Gate กลายเป็นหายนะทางธุรกิจ และผลงานต่อๆ มาก็ไม่ได้มีความโดดเด่นอะไรมากมาย ถึงแม้ว่าหนังอย่าง Year of the Dragon จะเป็นงานที่แฟนๆ พึงพอใจก็ตามที

การขึ้นสู่จุดสูงสุดและต่ำสุดของชิมิโน เป็นเรื่อง ‘สุดขั้ว’ เป็นเรื่องในนิยาย, มินิซีรีส์ หรือกระทั่งโอเปร่าได้สบายๆ แต่ถ้าจะสร้างเป็นภาพยนตร์ คงต้องใช้ทุนสูง พล็อตเต็มไปด้วยความซับซ้อน อาชีพการงานของเขาเป็นเรื่องเตือนใจผู้คนในฮอลลีวูด เกี่ยวกับความขัดแย้งชั่วนิรันดร์ระหว่างศิลปะกับเรื่องเงินๆ ทองๆ

ตอนทำ The Deer Hunter ให้ยูนิเวอร์แซลและอีเอ็มไอในปี 1978 ชิมิโนเพิ่งมีเครดิตเขียนบทหนังเพียงแค่ 2 เรื่อง ซึ่งหนึ่งในนั้นก็คือ Silent Running กับหนังอีกเรื่องที่เขาเขียนบทและกำกับ The Deer Hunter นอกจากจะใช้งบบานปลาย วันถ่ายทำก็เกินไปจากที่วางเอาไว้ แต่เมื่อออกฉายก็เก็บเงินได้ถึง 48 ล้านเหรียญจากทุนสร้าง 15 ล้านหรียญ เข้าชิงออสการ์ 9 สาขา ชนะมาห้า ซึ่งรวมไปถึงรางวัลผู้กำกับยอดเยี่ยมของชิมิโน และหนังยอดเยี่ยม (ซึ่งชิมิโนเป็นหนึ่งใน 4 ของผู้อำนวยการสร้างด้วย)

จากความสำเร็จที่ได้ ยูไนเต็ด อาร์ติสทท์เซ็นสัญญาให้เขากำกับ Heaven’s Gate หนังตะวันตก ที่มีที่มาจากสงครามที่จอห์นสัน เคาน์ตี้ นับตั้งแต่ก่อตั้งในปี 1919 ยูเอมีวัฒนธรรมการทำงานว่า ให้อิสระกับความคิดสร้างสรรค์ของคนทำหนังเต็มที่ จากชาร์ลี แชปลิน มาถึงบิลลี ไวล์เดอร์ มาจนถึงวูดี อัลเลน และในปี 1978 ทีมผู้บริหารใหม่ของบริษัทเพิ่งเข้ารับงาน หลังผู้บริหารระดับสูงอย่าง อาร์เธอร์ คริมมีเรื่องมีราวกับทรานส์อเมริกา บริษัทแม่ และออกไปตั้งบริษัท โอไรออน พิคเจอร์ส

ทีมผู้บริหารใหม่ต้องการหนังฮิต และชิมิโนก็ได้สิทธิ์ในการสร้างหนังเรื่องนั้น โดยสัญญาที่เซ็นกันทำให้เขาควบคุมไปถึงงานโปรดัคชัน ขณะที่บรรดาผู้กำกับฝรั่งเศสคลื่นลูกใหม่ ในต้นยุค 60 เป็นผู้กำกับที่แสดงตัวตนในงานออกมาเต็มที่ และในยุค 70 หลังความสำเร็จของ Easy Rider หนังหลายๆ เรื่อง จากคนทำหนังอิสระไปได้ดี เพราะฉะนั้นผู้บริหารของยูเอคงคิดว่า ไม่มีอะไรที่เป็นเรื่องผิดพลาด?

Heaven’s Gate เริ่มถ่ายทำเดือนเมษายน 1979 และจบงานในอีก 11 เดือนต่อมา ในหนังสือ Final Cut ของสตีเวน บาคที่เป็นผู้บริหารของยูเอตอนนั้น เล่าว่า หนังได้ทุนสร้าง 7.5 ล้านเหรียญ แต่ก็ถูกเพิ่มเป็น 11.5 ล้านเหรียญ แล้วก็จบที่ทุนสร้าง 35.1 ล้านเหรียญ แล้วยังมีงบการตลาดอีก 9 ล้านเหรียญ นำไปสู่การสูญเงินอย่างน้อย 44 ล้านของยูเอ หลังจากหนังเรื่องนี้ ชิมิโนกำกับหนังอีกแค่สี่เรื่อง โดยเรื่องสุดท้ายก็คือ Sunchaser ในปี 1996 และมักจะเลี่ยงคำถามเกี่ยวกับ Heaven’s Gate เสมอ

ชิมิโน เกิดที่นิว ยอร์ค ซิตี้ โตมาในลอง ไอส์แลนด์ พ่อเป็นคนดูแลเรื่องลิขสิทธิ์ในการใช้เพลง แม่เป็นผู้ออกแบบเครื่องแต่งกาย เขาเข้าเรียนที่มหาวิทยาลัยมิชิแกน จบการศึกษาที่เยลในปี 1961 แล้วก็ได้ปริญญาโทที่นั่นในปี 1963 ทั้ง 2 ใบเป็นสาขาจิตรกรรม จากนั้นก็ได้กำกับหนังโฆษณาของสายการบิน ยูไนเต็ด แอร์ไลน์ส, บุหรี่ คูล และเป็ปซี เป็นต้น

ชิมิโนย้ายมาแอลเอในปี 1971 และได้เป็นผู้ร่วมเขียนบทหนังไซ-ไฟเรื่อง Silent Running ที่นำแสดงโดยบรูซ เดิร์น กับ Magnum Force หนังชุด Dirty Harry เรื่องที่สอง ในปี 1973 ซึ่งสร้างความประทับใจให้คลินท์ อีสต์วูดมาก จนยอมเล่นหนังเรื่องแรกที่ชิมิโนกำกับ Thunderbolt and Lightfoot เมื่อปี 1974 หนังประสบความสำเร็จ และทำให้เจฟฟ์ บริดเจส เข้าชิงออสการ์สมทบชายยอดเยี่ยม ก่อนที่เขาจะได้กำกับ The Deer Hunter และ Heaven’s Gate ในเวลาต่อมา

หลังใช้ทุนสร้างไปถึง 44 ล้านเหรียญ Heaven’s Gate ออกฉายรอบปฐมทัศน์ในวันที่ 19 พฤศจิกายน 1980 เสียงตอบรับออกมาไม่ดี จนยูเอต้องกลับไปตัดหนังใหม่ และออกฉายในเดือนเมษายน 1981 โดยทำเงินแค่ 4 ล้านเหรียญ ทำให้บริษัทยูเอถูกขายให้กับเคิร์ค เคอร์โคเรียน และเอ็มจีเอ็ม ในหนังสือ The Final Cut ของบาค ที่ออกมาในปี 1985 ระบุว่า ช่วงเวลานั้น หนังสร้างความสั่นสะเทือนกับธุรกิจภาพยนตร์อย่างแรง โดยภายใน 3 ปีหลังจาก Heaven’s Gate ออกฉาย สตูดิโอใหญ่ๆ ในฮอลลีวูดทุกแห่งปรับระบบการจัดการใหม่หมด ส่วนตัวเขา มองชิมิโนว่าเป็นตัวร้าย โดยเฉพาะการใช้มุมมองทางศิลปะอยู่เหนือเรื่องงบประมาณ รวมไปถึงการไม่ยอมพูดคุยกับบรรดาผู้บริหารของสตูดิโอ

แม้จะยังทำหนังต่อหลังหายนะของ Heaven’s Gate แต่ชิมิโนก็เก็บตัวเงิียบ และการทำศัลยกรรมพลาสติกก็ทำให้ใครๆ จำเขาไม่ได้ ชิมิโนปรากฏตัวในงานเทศกาลภาพยนตร์เมืองคานส์อีก 2 ครั้งในปี 1996 เมื่อเอาหนัง Sunchaser ไปฉาย ส่วนอีกหนเป็นปี 2007 กับหนังเรื่อง Chacun son gout ที่เป็นงานรวมดาวผู้กำกับหลายๆ คนและเขาได้ทำหนังสั้นๆ ความยาว 3 นาที ในหนังเรื่องนี้ แม้จะมีข่าวว่าเขาจะกำกับหนังมากมาย ไม่ว่าจะเป็นการดัดแปลงนิยาย Crime and Punishment ของ ดอสโตเยฟสกี ที่เขาพัฒนากับเรย์มอนด์ คาร์เวอร์, Handcarved Coffins ของทรูแมน คาโพตี, The Fountainhead ของอายน์ แรนด์ และ Man’s Fate ของอังเดร มัลรักซ์ รวมไปถึง Legs Diamond หนังชีวประวัติเจนิส จอปลิน และหนังเจ้าพ่อแฟรงค์ คอสเตลโล แต่ก็ไม่มีเรื่องไหนได้สร้าง แล้วก็ยังมีหนังที่ไปจบด้วยผู้กำกับคนอื่น เช่น The Bounty, Footloose, The Pope of Greenwich Village และ Born on the Fourth of July

นอกจากนี้ชิมิโนยังเขียนนิยาย Big Jane ออกมาในปี 2001 และสองปีต่อมา เขาร่วมเขียนหนังสือ Conversations en miroir กับฟรานเซสกา พอลล็อค

จากเรื่อง หนึ่งในตำนานเจ้าของผลงานจากสูงสุดถึงต่ำสุด ไมเคิล ชิมิโน ผู้จากไป โดย ลุงทอย คอลัมน์ อำลา-อาลัย นิตยสารเอนเตอร์เทนฉบับที่ 1212 ปักศ์หลังกรกฎาคม 2559

ติดตามอ่านเรื่องราว ข่าวสาร ชมตัวอย่าง ชมคลิป ชม MV อ่านงานวิจารณ์หนัง และเพลง แบบนี้ ได้ด้วยการกดไลค์ Like เพจสะเด่าส์กันไว้ก่อน ได้ที่นี่