อำลา-อาลัย แวนเจลิส เจ้าของรางวัลออสการ์ ดนตรีประกอบยอดเยี่ยมจาก ‘Chariots of Fire’ เสียชีวิตแล้วด้วยวัย 79 ปี

แวนเจลิส ศิลปินและนักประพันธ์เพลงที่ได้ชื่อว่าเป็นหนึ่งในผู้บุกเบิกดนตรีอิเล็กทรอนิกส์ เจ้าของรางวัลออสการ์ดนตรีประกอบยอดเยี่ยมจากหนัง ‘Chariots of Fire’ และเป็นผู้ประพันธ์ดนตรีให้กับภาพยนตร์เรื่องสำคัญ ๆ อย่าง ’Blade Runner’ เสียชีวิตแล้ว เมื่อวันอังคารที่ 17 พฤษภาคม 2022 โดยจากรายงานของดิ เอเธนส์ นิวส์ เอเจนซี แวนเจลิสวัย 79 ปี เสียชีวิตที่โรงพยาบาลในฝรั่งเศสขณะที่เข้ารับการรักษาการติดเชื้อโควิด-19

แวนเจลิสเป็นนักดนตรีที่เรียนรู้การเล่นดนตรีด้วยตัวเอง และสนุกกับการทำงานในแวดวงดนตรีพ็อปของยุโรป ก่อนหน้าที่สีสันและความจัดจ้านจากอัลบัมของเขาในยุค 1970s จะทำให้ได้รับความสนใจจากบรรดาผู้อำนวยการสร้างในวงการภาพยนตร์และโทรทัศน์ โดยเฉพาะการนำเพลงจากอัลบัม ‘Heaven and Hell’ เมื่อปี 1975 ของเขาไปใช้เป็นเพลงธีมในซีรีส์ ‘Cosmos’ ของคาร์ล ซาเกนทางสถานีพีบีเอสในปี 1980 ทำให้ชื่อและผลงานของแวนเจลิสโดดเด่นยิ่งขึ้นในสหรัฐอเมริกา

แต่ที่ทำให้ชื่อเสียงของเขากระฉ่อนไปทั่วโลกก็คือ งานที่ทำให้หนัง ‘Chariots of Fire’ เมื่อปี 1981 ซึ่งผู้อำนวยการสร้างเดวิด พัตต์นัม ตัดสินใจเลือกเขาทั้งที่ผลงานผ่าน ๆ มาไม่น่าจะเหมาะกับหนังกีฬาย้อนยุคสักเท่าไหร่ หลังได้ยินงานที่แวนเจลิสทำให้กับสารคดีธรรมชาติของฝรั่งเศสเรื่อง ‘Opera Sauvage’ และจากอัลบัม ‘China’ ของเจ้าตัว

การทำงานให้กับ ‘Chariots of Fire’ ของแวนเจลิสก็ไม่ต่างไปจากที่เคยเป็น เขาเล่นเครื่องดนตรีเองทุกชิ้น ไม่ว่าจะเป็น ซินธิไซเซอร์, เปียโน, กลอง และเครื่องเคาะ เพลงธีมที่น่าจดจำของเขาไม่ใช่แค่เข้าถึงผู้ชมภาพยนตร์ แต่อัลบัมซาวนด์แทร็กยังขึ้นไปถึงอันดับ 1 ชาร์ตอัลบัมบิลล์บอร์ด และได้รับการเสนอชื่อเข้าชิงรางวัล เพลงในการบันทึกเสียงยอดเยี่ยมแห่งปี ของแกรมมี แต่กับเวทีออสการ์ แม้จะได้เข้าชิงรางวัล แต่แวนเจลิสปฏิเสธเข้าร่วมงาน ซึ่งเขาได้รับรางวัลในเดือนมีนาคม 1982 “พวกเขาใส่ความกดดันมากมายมาให้ผม ว่าต้องไปอเมริกาเพื่อออสการ์” เขาบอกกับนักข่าวอังกฤษในตอนนั้น “แต่ผมไม่ชอบการถูกผลักดัน โดยเฉพาะเรื่องแบบนั้น ผมเกลียดความคิดเรื่องการแข่งขัน”

ออสการ์ของ ’Chariots of Fire’ ทำให้เขาได้เงินมากมายในฐานะคนทำดนตรีประกอบภาพยนตร์ ริดลีย์ สก็อตต์ จ้างเขามาทำงานในหนังไซ-ไฟ ‘Blade Runne’ คอสตา-การ์ฟราส เลือกใช้เขาในหนังดรามา ’Missing’ ที่แสดงนำโดยแจ็ก เล็มม็อน หนังทั้งสองเรื่องออกฉายในปี 1982 และต่างก็ได้รับการเสนอชื่อเข้าชิงรางวัลบาฟตา ปี 1984 เป็นงานรีเมกหนังเรื่อง ‘The Bounty’ ของเมล กิบสัน ที่ตามมาหลังจากนั้นเป็นหนังดรามา-ประวัติศาสตร์ ‘1492: Conquest of Paradise’ (1992) ที่เขาได้ทำงานกับริดลีย์ สก็อตต์อีกครั้ง, ‘Alexander’ (2004) ของผู้กำกับโอลิเวอร์ สโตน แม้จะได้รับความชื่นชมไม่มากเท่ากับงานก่อน ๆ หน้า หากยังเป็นงานที่น่าสนใจจากการผสมผสานดนตรีอิเล็กทรอนิกส์กับงานออเคสตรา และงานร้องประสานเสียง นอกจากนี้เขายังทำดนตรีประกอบให้หนังอีโรติก, ระทึกขวัญ ‘Bitter Moon’ (1992) ของโรมัน โพลันสกีอีกด้วย

แวนเจลิสเกิดเมื่อ 29 มีนาคม 1943 มีชื่อจริงว่า เอวานเจลอส โอดีสซีอาส พาพธานาสซิอู เติบโตที่เอเธนส์ แวนเจลิสเรียนเปียโนด้วยตัวเอง และตั้งวงร็อกชื่อ the Forminx ในปี 1963 ซึ่งเล่นเพลงพ็อปและคัฟเวอร์เพลงของ The Beatles ก่อนเริ่มทำงานดนตรีประกอบหนังและเป็นนักดนตรีรับจ้างไม่กี่ปี หลังจากนั้นเขาก็ย้ายมาที่ปารีส ปี 1968 เขาตั้งวงสี่ชิ้นแนวโพรเกรสสีฟ-ร็อก Aphrodite’s Child กับพวกนักดนตรีกรีกที่มาใช้ชีวิตต่างบ้านต่างเมืองเหมือนกัน ซึ่งหนึ่งในจำนวนนั้นคือ เดมิส รอสซอส ซึ่งผลงานที่ออกมาประสบความสำเร็จ ติดชาร์ตเพลงในหลายประเทศของยุโรป โดยมี “Rain and Tear” เป็นเพลงฮิต

หลังวงแยกย้ายกันไป แวนเจลิสปฏิเสธที่จะไปเป็นหนึี่งในวงโพรเกรสสีฟ-ร็อกระดับตำนาน Yes แทนริก เวกแมนที่ออกจากวง โดยเลือกทำงานเดี่ยวและงานดนตรีประกอบภาพยนตร์ แต่พอย้ายมาอยู่ลอนดอนในปี 1975 เขาก็ได้ร่วมงานกับจอน แอนเดอร์สัน นักร้องนำของเยส มีอัลบัมในนาม Jon and Vangelis ออกมาถึง 4 อัลบัม ระหว่างปี 1980 และ 1991 หนึ่งในจำนวนนั้นติดท็อปไฟว์ชาร์ตอัลบัมของอังกฤษ

แวนเจลิสแยกตัวจากการพบปะผู้คนมากขึ้นเรื่อย ๆ ให้สัมภาษณ์น้อยครั้ง และชอบที่จะให้บทเพลงที่ทำเผยแพร่และโปรโมตตัวเอง จากการให้สัมภาษณ์ครั้งหนึ่งในยุค 1980s เขาบอกว่า “คนชอบพูดกันว่า ซินธิไซเซอร์เป็นเครื่องจักร ไม่ใช่เสียงธรรมชาติ ทุกสิ่งคือธรรมชาติ เครื่องดนตรีชิ้นแรกที่ถูกสร้างขึ้นมา ฟลูตหรือบางทีอาจจะเป็นทอม-ทอม ก็คือเครื่องจักรที่สร้างเสียงออกมา เครื่องดนตรีอะคูสติกธรรมดา ๆ อย่าง กีตาร์ เป็นเครื่องดนตรีที่มีความมหัศจรรย์ แต่ก็มีข้อจำกัดและมักจะให้ซาวนด์แบบเดียวกัน ซินธิไซเซอร์เปิดโอกาสให้ได้ทำสิ่งที่เหนือกว่าที่เรารู้ คุณสามารถเริ่มจากเสียงบีป และพัฒนาขอบเขตของเสียงออกไป ด้วยการเรียบเรียงที่หลากหลายไม่มีที่สิ้นสุด มันน่ามหัศจรรย์มาก ๆ”

แวนเจลิสทำเพลงให้ละครกรีก อย่าง “Elektra” (1983) และ “Medea” (1992) ซึ่งเป็นการทำงานกับไอรีน พาพาส์ ทำดนตรีให้บัลเลต์ในลอนดอน “Modern Prometheus” (1985) และ “Beauty and the Beast” (1986) และสารคดีของนักสำรวจใต้ทะเล ฌากส์ คอสเตอู “Rediscover the World” (1992)

ตลอดยุค ‘80s, ‘90s และ 2000s ศิลปินเจ้าอารมณ์รายนี้ ทำงานสลับไปมา จากอัลบัมเดี่ยวของตัวเอง, ดนตรีประกอบหนัง และดนตรีสำหรับรายการกีฬาใหญ่ ๆ งานร้องประสานเสียงซิมโฟนี “Mythodea” ของเขาถูกนาซานำไปใช้เป็นเพลงธีมสำหรับภารกิจบนดาวอังคารในปี 2001 นอกจากนี้แวนเจลิสยังทำเพลงให้โครงการอวกาศของยุโรปในปี 2014 รวมถึงดนตรีในพิธีศพของนักฟิสิกส์ สตีเฟน ฮอว์กิง เมื่อปี 2018 อัลบัมชุดสุดท้ายของเขาในปี 2021 ‘Juno to Jupiter’ ก็ได้แรงบันดาลใจจากยานสำรวจจูโนของนาซา ส่วนอัลบัมเดี่ยวสองชุดจากปี 1996 ‘Oceanic’ และ 2016 ‘Rosetta’ ต่างได้รับการเสนอชื่อเข้าชิงรางวัลแกรมมีสาขา อัลบัมนิวเอจยอดเยี่ยม

สำหรับชีวิตส่วนตัวของแวนเจลิสถือว่าเป็นเรื่องลึกลับ มีรายงานว่า เขาแต่งงานแล้ว 2 ครั้งแต่ไม่มีทายาท แต่เรื่องความสามารด้านดนตรีนั้นแจ่มแจ้ง อนุเสาวรีย์ที่ตั้งอยู่ในบ้านเกิดเป็นหลักฐานได้ดี เช่นเดียวกับแถลงการณ์จากนายกรัฐมนตรีกรีก ไคริอากอส มิตซอตาคิส ที่พูดถึงเขาว่า้แ็น “ผู้บุกเบิกซาวนด์ดนตรีอิเล็กทรอนิกส์”

ให้กำลังใจและสนับสนุนเราได้ที่บัญชีธนาคารกสิกรไทย หมายเลข 100-2-10283-4 แล้วแจ้งมาที่กล่องข้อความของเพจ sadaos หรือที่อีเมล shopsadaos@gmail.com เพื่อรับของขวัญแทนน้ำใจ

ติดตามอ่านเรื่องราว ข่าวสาร ชมตัวอย่าง ชมคลิป ชม MV อ่านวิจารณ์หนังและเพลง ได้ด้วยการกดไลค์เพจสะเด่าส์ ได้ที่นี่