อีกตำนานที่ลาลับดับไป ดิค เดล ผู้บุกเบิกดนตรีเซิร์ฟ

16 มีนาคม ที่ผ่านมา ดิค เดล หนึ่งในมือกีตาร์ระดับตำนาน และผู้บุกเบิกดนตรีที่เรียกกันว่าเซิร์ฟ มิวสิค ได้ลาลับจากโลกนี้ไปแล้ว ด้วยวัย 81 ปี

เดลได้รับฉายาว่า ราชาแห่งกีตาร์เซิร์ฟ และถูกอ้างถึงบ่อยๆ ในฐานะผู้ให้กำเนิดดนตรีเซิร์ฟ จากสไตล์การเล่นกีตาร์ที่มีลักษณะเฉพาะตัว ด้วยการผสมผสานสเกลในแบบตะวันออกกลาง เข้ากับการใช้รีเวิร์บ ที่เขาได้ชื่อว่าเป็นมือกีตาร์คนแรกๆ ที่นำมาใช้ รวมถึงการเล่นแบบรัวปิคอย่างรวดเร็วซึ่งพัฒนามาจากการเล่นกลองทาราบากิ แล้วเขาก็มีภาพจำไม่ต่างไปจากจิมิ เฮนดริกซ์ ตำนานอีกคนของวงการเพลง จากการเล่นกีตาร์ด้วยมือซ้าย ที่ใช้วิธีกลับกีตาร์มาเล่น โดยไม่มีการขึงสายใหม่ ซึ่งทำให้กีตาร์ของเดล มีเสียงสายเบสในโทนแหลม และสายเสียงแหลมในโทนที่ฟังอบอุ่น

เดลเกิดเมื่อปี 1937 ในครอบครัวผู้อพยพชาวเลบานอน มีชื่อเต็มๆ ว่า ริชาร์ด แอนโธนี มอนซัวร์ เขาเริ่มเล่นอูคูเลเลก่อนจะจับกีตาร์ตั้งแต่ยังเป็นเด็กๆ และคนที่สอนสเกลแบบตะวันออกกลางให้ ก็ไม่ใช่ใครอื่น พ่อของเดลนั่นเอง ซึ่งกลายมาเป็นเสียงที่สร้างดนตรีเซิร์ฟให้เกิดขึ้นในเวลาต่อมา

กลางยุค 50 เดลย้ายมาแคลิฟอร์เนียตอนใต้ โดยฝันอยากเป็นนักเล่นกระดานโต้คลื่น และในช่วงเวลานี้เองเขาก็ฟอร์มวงที่ชื่อ the Del-Tones ทำงานเพลงร่วมกัน โดยหนึ่งในจำนวนนั้นก็คือ “Let’s Go Trippin’” ในปี 1961 ซึ่งถูกอ้างถึงเสมอว่าเป็นเพลงเซิร์ฟ ร็อคเพลงแรก เพลงนี้ต่อมาถูกคัฟเวอร์โดย the Beach Boys และอยู่ในอัลบัมชุด Surfin’ U.S.A. ที่ออกในปี 1963 ของพวกเขา เดลมีอัลบัมแรก Surfers’ Choice ออกมาในปี 1962 และประสบความสำเร็จอย่างมาก จนได้ไปออกรายการโทรทัศน์อย่าง The Ed Sullivan Show ที่เขาหยิบเอาเพลงพื้นบ้านตะวันออกกลาง “Misirlou” มาทำใหม่ในฉบับของตัวเองมาเล่น เพลงนี้ต่อมาถูกนำไปคัฟเวอร์โดยศิลปินที่ชอบงานดนตรีแปลกๆ มากมายเช่น มาร์ติน เดนนี และอาร์เธอร์ ไลแมน ในปี 1994 เควนติน ทารานติโน ก็เอาเพลงนี้มาใส่ไว้ในหนังเรื่อง Pulp Fiction

ดนตรีเซิร์ฟได้รับความนิยมในช่วงเวลาอันสั้นๆ และถูกแทนที่ด้วยกระแสของศิลปินจากเกาะอังกฤษตอนกลางยุค 60 อย่างไรก็ตาม ดนตรีของเดลก็ได้ชื่อว่ามีอิทธิพลต่อศิลปินร็อครุ่นใหม่ๆ หลายราย อย่าง วง เดอะ บีช บอยส์, จิมิ เฮนดริกซ์, เอ็ดดี แวน เฮเลนและสตีวี เรย์ วอห์น โดยเฉพาะสองรายหลังพูดถึงเดลมาตลอดว่าเป็นทั้งแรงบันดาลใจ ทั้งแม่แบบในการสร้างซาวนด์ของพวกเขา โดยมีที่มาจากสไตล์การเล่นของเดล วอห์นนั้นถึงขั้นเคยทำงานร่วมกับเดล ด้วยการคัฟเวอร์เพลง “Pipeline” ของ the Chantays ในปี 1986 ซึ่งทำให้ทั้งคู่เข้าชิงรางวัลแกรมมีสาขา การแสดงเพลงบรรเลงร็อคยอดเยี่ยมในปี 1987 เดลยังจับมือกับผู้ผลิตกีตาร์เฟนเดอร์ และมีบทบาทสำคัญในการพัฒนากีตาร์ เฟนเดอร์ สตราโตคาสเตอร์ รวมไปถึงแอมพ์กำลังสูงๆ

ก่อนเสียชีวิต เดลต้องเจอกับปัญหาสุขภาพมากมาย ถึงขนาดให้สัมภาษณ์กับเดอะ พิทท์สเบิร์ก ซิตี เปเปอร์ในปี 2015 ว่า สาเหตุที่ทำให้ต้องออกทัวร์อย่างจริงจังอีก ก็เพื่อหาเงินมาจ่ายค่ายามากกว่าจะเป็นเรื่องอยากแสดง “ผมต้องหาเงินให้ได้เดือนละ 3,000 เหรียญ เพื่อจ่ายค่ายา ผมยังอยากมีชีวิตอยู่ และนั่นก็คือสิ่งที่อยู่บนยอดสุดของการประกันชีวิตที่ผมต้องจ่าย” เดลบอก

“ผมไม่ใช่มือกีตาร์ที่เก่งกาจอย่าง (โจ) แซทรีอานี และแวน เฮเลน” เดลให้สัมภาษณ์ในปี 1993 “ผมไม่เคยไปโรงเรียนแล้วก็เรียนทฤษฎีดนตรี เวลาผมเล่น ผมคิดแค่… ‘ซาวนด์ตรงนี้มันเหมือนเสือ ตรงนั้นเหมือนภูเขาไฟ ซาวนด์นี้เหมือนน้ำที่กระเซ็นมาถูกหัวผมตอนเล่นกระดานโต้คลื่น’ มือเบสของผม บอกกับผมว่า ‘เวลาผมยืนอยู่ข้างหลังคุณ ผมไม่ได้เห็นแค่มือคุณเคลื่อนไหว แต่ผมยังเห็นไหล่คุณสั่นระริก และหลังตรงเปรี๊ยะ’ นั่นเพราะว่าผมใส่กำลังกายลงไปในการเล่นของตัวเอง เพื่อพาผู้คนเดินทางไปบนเกลียวคลื่นของเสียง”

ที่วันนี้ยังส่งเสียงสร้างความสุขให้ผู้คนอย่างที่เคยเป็น แม้เจ้าของผลงานจะจากไปแล้วก็ตาม

โดย นพปฎล พลศิลป์ เรื่อง อีกตำนานที่ลาลับดับไป ดิค เดล ผู้บุกเบิกดนตรีเซิร์ฟ คอลัมน์ ดนตรีมีเหตุ หนังสือพิมพ์ ไทยโพสท์ 20 มีนาคม 2562