แสงสว่างของวงการเพลงอเมริกัน ดิจิตอลสำแดงพลัง

ยอดขายผลงานเพลงนับตั้งแต่วงการเพลงเดินหน้าเข้าสู่ยุคดิจิตอลเต็มตัว ถือว่าทำให้บรรดาผู้บริหารค่ายเพลงทั้งหลายถึงกับต้องกุมขมับมายาวนาน เพราะตัวเลขของยอดขายซีดีลดฮวบฮาบเอาทุกปีๆ และยอดขายดาวน์โหลดแม้จะเพิ่มขึ้น แต่ก็ไม่สามารถชดเชยยอดขายของซีดีที่ลดลงไปได้

แต่ทุกอย่างย่อมมีครั้งแรก และในปี 2012 ที่ผ่านมา ก็เป็นครั้งแรกที่ยอดขายดาวน์โหลดทดแทนตัวเลขที่ตกลงไปของยอดขายซีดีได้ ทำให้เป็นปีแรกในรอบ 13 ปีที่ตัวเลขรายได้ในวงการเพลงจากยอดขายซีดีและยอดดาวน์โหลดเพิ่มขึ้น แม้จะเป็นเพียงแค่ 0.3% แต่ก็คิดเป็นเงินถึง 16.5 พันล้านเหรียญ เป็นตัวเลขที่เพิ่มขึ้นนับตั้งแต่จุดสูงสุดที่ทำได้ 28.6 พันล้านเหรียญในปี 1999 ซึ่งเป็นปีแรกที่เว็บแชร์และดาวน์โหลดเพลงอย่างแนพสเตอร์ถือกำเนิดขึ้น

ถึงแม้ว่าปัญหาในเรื่องการดาวน์โหลดเถื่อนยังคงอยู่ และบรรดาค่ายเพลงเองก็ไม่แฮปปี้กับ ภาพรวมของการขายดิจิตอลที่ตัวเลขไม่มากนัก หากปี 2012 การขายดาวน์โหลดก็แสดงให้เห็นเป็นหนแรกว่า สามารถชดชเยตัวเลขรายได้ที่หายไปจากยอดขายซีดีที่ลดลงได้สำเร็จ ยอดขายดาวน์โหลดนั้นมากถึง 5.6 พันล้านเหรียญ ซึ่งเท่ากับ 34% ของรายได้จากยอดขายทั้งหมด ขณะที่รายได้จากยอดขายซีดีอยู่ที่ 58% ตกลงจากปี 2011 ที่ทำได้ 61%

ยอดขายเพลงคิจิตอลเพิ่มขึ้น 12% คิดเป็นเงิน 4.3 พันล้านหน่วยในตลาดโลก ซึ่งเพิ่มจากเดิม 12% และถ้ามองการดาวน์โหลดอัลบั้ม ก็เพิ่มขึ้น 17% ขายได้ถึง 207 ล้านหน่วย

“ในช่วงแรกของการปฏิวัติวงการเพลงเป็นดิจิตอล มันเป็นเรื่องที่ทุกคนคิดเหมือนๆ กันว่า ดิจิตอลจะมาฆ่าวงการเพลง ” เอดการ์ เบอร์เกอร์ ผู้บริหารของโซนี่ มิวสิค เอนเตอร์เทนเมนท์กล่าว “และความเป็นจริงที่เกิดขึ้นก็คือ ดิจิตอลกำลังช่วยชีวิตวงการเพลง ผมเชื่อว่า ยอดขายที่เกิดขึ้นนีิ้จะเป็นจุดเปลี่ยนที่ทำให้เกิดการเริ่มต้น การเติบโตในระดับโลก วงการเพลงสามารถมองไปถึงอนาคตด้วยความหวังในแง่บวกได้ ไม่ว่าจะด้วยเหตุผลใดก็ตาม”

หนึ่งในองค์ประกอบที่ทำให้ทุกอย่างสดใส ก็คือการเติบโตของบริการฟังเพลงแบบสตรีมมิ่ง ที่ให้ลูกค้าลงทะเบียนฟัง อย่าง ดีเซอร์ หรือว่าสปอติฟาย ซึ่งในครึ่งหลังของปี 2012 ได้เห็นผู้ที่เข้ามาสมัครใช้บริการสปอติฟายเพิ่มจาก 3 ล้านตอนสิ้นปี 2011 เป็น 5 ล้านคน ขณะที่ดีเซอร์ก็มียอดสมาชิกทั่วโลกถึง 3 ล้านคน

ทำให้มีการคาดการณ์ว่า ในไม่ช้ารายได้ในส่วนนี้จะมีมากกว่า 10% ของรายได้จากตลาดดิจิตอล

การขายเพลงในแบบดิจิตอล ที่มีรูปแบบหลากหลาย ทำให้ทางสังกัดแผ่นเสียงสามารถขยับขยายการขายได้กว้างมากขึ้น ในระดับโลก “กระทั่งทุกวันนี้ รายได้หลักๆ ของวงการเพลงก็มาจากประเทศเพียงไม่กี่หยิบมือ” สตู เบอร์เกน หัวหน้าฝ่ายการตลาด ที่ดูแลตลาดรวมทั่วโลกของวอร์เนอร์ มิวสิคกล่าว “ทั้งๆ ที่ช่องทางการขายแบบดิจิตอล ทำให้เราสามารถสร้างตลาดเพลงที่ถูกกฏหมายทั่วโลกได้อย่างเป็นเรื่องเป็นราว”

แต่ไม่ใช่ทุกอย่างจะดูสวยงามไปซะหมด เพราะกับการให้บริการฟังเพลงแบบสตรีมมิ่งนั้น ก็ยังมีอุปสรรค หรือปัญหาไม่น้อย ถึงตอนนี้ก็ยังมีการถกเถียงกันอยู่ระหว่างสังกัดเพลง บริษัทที่เป็นผู้ให้บริการฟังเพลงแบบสตรีมมิ่ง และศิลปิน ถึงเรื่องส่วนแบ่งของรายได้ที่ต้องนำมาแบ่งปันกัน ว่าควรจะเป็นตัวเลขเท่าไหร่ ถึงจะเหมาะสม

และปัญหาที่เกิดขึ้นตรงนี้ ก็คือสาเหตุใหญ่ที่ทำให้ศิลปินตัวท็อปๆ อย่าง เดอะ แบล็ค คีย์ส, อเดล และเทย์เลอร์ สวิฟท์ จึงยังไม่ให้เพลงของพวกเขาหรือเธอ ส่งลงตลาดการฟังเพลงแบบสตรีมมิ่งในทันที ที่ตัวเพลงออกจำหน่ายในรูปแบบอื่นๆ

ถ้าหากการตกลง เจรจาต่อรองตรงนี้เป็นไปได้ด้วยดี ตกลงกันได้เรียบร้อย ตลาดการฟังเพลงบบสตรีมมิ่ง ก็น่าจะเติบโตมากกว่านี้ นั่นหมายความว่า ทำให้วงการเพลงมีรายได้ที่เพิ่มมากขึ้นไปพร้อมๆ กัน

สำหรับศิลปินที่ทำยอดขายได้มากที่สุดในอันดับท็อปๆ ของวงการจากปี 2012 ก็ได้แก่ อเดลกับอัลบั้ม 21 ที่ออกมาตั้งแต่ปี 2011 ทำยอดขายเฉพาะในปี 2012 ไปได้ 8.3 ล้านก็อปปี้ ตามมาด้วย Red ของเทย์เลอร์ สวิฟท์ กับยอดขาย 5.2 ล้านก็อปปี้ ขณะที่วัน ไดเร็คชั่นครองอันดับ 3 และ 4 ด้วยอัลบั้ม Up All Night และ Take Me Home กับยอดขาย 4.5 ล้าน และ 4.4 ล้านตามลำดับ

ปิดท้ายห้าอันดับแรกด้วย ลานา เดล เรย์ กับอัลบั้มชุดแรกของเธอ Born to Die ที่ขายไป 3.4 ล้านก็อปปี้

เห็นวงการเพลงอเมริกันมีข่าวดีแล้ว ก็หวังว่าตลาดเพลงในบ้านเรา น่าจะมีข่าวดีแบบนี้ เอามาให้เขียนถึงกันบ้าง เพราะเงียบเหงาซบเซากันมาหลายปีเลยทีเดียว

จากเรื่อง ยอดขายงานเพลงเพิ่มขึ้นเป็นครั้งแรกในรอบ 13 ปี คอลัมน์ ดนตรีมีเหตุ โดย นพปฎล พลศิลป์
หนังสือพิมพ์ ไทยโพสท์ วันที่ 20-21 มีนาคม 2556