“Smells like Teen Spirit” กลายเป็นเพลงที่โดดเด่นที่สุดจากการคำนวณของคอมพิวเตอร์

อย่างที่รู้กัน “Smells Like Teen Spirit” ของ Nirvana คือเพลงสำหรับการปลดปล่อยความกราดเกรี้ยว ไม่แยแสต่อโลกของบรรดาวัยรุ่นทุกแห่งหนทั่วโลก และเป็นเพลงโคตรฮิตของวงที่อายุการทำงานแสนสั้นวงนี้ และได้ชื่อว่าเป็นหนึ่งในเพลงตำนานจากบรรดานักวิจารณ์ทั้งหลาย

แต่ตอนนี้ “Smells Like Teen Spirit” ยังได้ชื่อว่าเป็นเพลงโดดเด่นที่สุดจากการคำนวณของคอมพิวเตอร์อีกต่างหาก เมื่อดร. มิค เกรียร์สัน นักวิทยาศาสตร์-คอมพิวเตอร์ และนักดนตรี จากโกลด์สมิธ, มหาวิทยาลันแห่งลอนดอน ได้ทำการตรวจสอบบรรดา 50 เพลงที่ได้ชื่อว่าเยี่ยมยอดเพื่อดูว่า เพลงเหล่านี้มีอะไรร่วมกันบ้าง โดยเริ่มจากการหาชื่อ 50 เพลงที่โดดเด่นที่สุดที่เคยทำกันมา ด้วยการเช็ครายชื่อเพลงที่ดีที่สุดตลอดกาล จากสื่อเกี่ยวกับดนตรีหลักๆ เช่น นิตยสารโรลลิง สโตน, สถานีวีเอช-วัน, นิตยสารเอ็นเอ็มอี และนิตยสาร คิว รวมไปถึงอันดับที่จับโดยหนังสือพิมพ์ใหญ่ๆ

จากนั้นก็ใช้โปรแกรมวิเคราห์ว่า มีอะไรบ้างที่ทำให้เพลงเหล่านั้นกลายเป็นที่จดจำ อาทิ คีย์เพลง, ความเร็วของจังหวะ, ความหลากหลายของคอร์ด, เนื้อหา, โทนของเพลง และการเคลื่อนไหวของเสียง ซึ่งจะทำให้เขาคำนวณออกมาได้ว่า เพลงไหนที่จะกลายเป็นเพลงที่โดดเด่นที่สุด

“เรามองไปที่สิ่งที่สามารถวัดได้ของแต่ละเพลงแล้วก็เปรียบเทียบกัน เพื่อดูความคล้ายคลึงกันในเพลงเหล่านั้น ซึ่งเป็นสิ่งที่เพลงอื่นๆ มีน้อยมาก

“เราพบว่า สิ่งที่เพลงเหล่านี้มีร่วมกันก็คือ ใช้ซาวนด์ที่หลากหลายมากในตัวเอง แล้วก็มีพลังขับเคลื่อนมากด้วยเมื่อเทียบกับเพลงอื่นๆ ซึ่งสิ่งเหล่านี้แหละ ทำให้เพลงพวกนี้ฟังน่าตื่นเต้น และเรียกร้องความสนใจจากได้ ในเวลาเดียวกัน ซาวนด์ที่เพลงเหล่านี้ใช้รวมถึงวิธีที่พวกเขาผสมผสานมันเข้าด้วยกัน ก็มีความเฉพาะตัวมากๆ ในแต่ละเพลง”

ดร. เกรียร์สันได้รับมอบหมายหน้าที่จัดการในเรื่องนี้จาก ผู้ผลิตรถยนต์เฟียต เพื่อหาเพลงที่โดดเด่นที่สุดเพื่อใช้โปรโมทรถเฟียต 500 และ “Smells like Teen Spirit” ของเนอร์วานา ที่มาพร้อมกับริฟฟ์ 4 คอร์ด ก็คือเพลงนั้น โดยเอลลา อายร์ นักร้อง/ นักแต่งเพลงจะมาร้องเพลงนี้ใหม่ เพื่อใช้กับโฆษณารถรุ่นที่ว่า

จากการวิเคราะห์ 50 เพลงที่มักปรากฏในรายชื่อเพลงที่ดีที่สุด ดร. เกรียร์สันพบว่า ราวๆ 80% ใช้คีย์เมเจอร์ และสัดส่วนในการใช้คีย์ เอ, อี, ซี และจี ไม่ต่างกัน เขายังพบอีกว่า ความเร็วเฉลี่ยของจังหวะหรือเทมโปอยู่ที่ 125 ครั้งต่อนาที มีเพียง 40% เท่านั้นที่ใช้เทมโปราวๆ 120 ครั้งต่อนาที

ดร. เกรียร์สันเสริมด้วยว่า เพลงส่วนใหญ่มีจำนวนบีททั้งหมด 500 ครั้งตลอดทั้งเพลง แต่มีน้อยมากที่จะโดดเด่นเช่น “Stairway to Heaven” ของ Led Zeppelin ซึ่งมีมากกว่าถึงสองเท่า ทั้งๆ ที่กว่าจอน บอนแฮมจะเริ่มกระหน่ำกลอง เพลงก็ผ่านไปครึ่งทางแล้ว ส่วนการเปลี่ยนแปลงของคอร์ดในเพลงส่วนใหญ่ก็ไม่มาก โดยจำนวนคอร์ดที่ใช้จะอยู่ระหว่าง 6-8 คอร์ด โดย “Papa’s Got a Brand New Bag” ของเจมส์ บราวน์ ใช้คอร์ดในทางบลูส์แค่ 3 คอร์ด เพื่อสร้างคอร์ดจำนวนมากขึ้นมา ขณะที่บ็อบ ดีแลนมีแนวโน้มที่จะใช้ทางคอร์ดน้อยกว่านั้น

ส่วนเนื้อร้อง ดร. เกรียร์สันพบว่า คำที่พบในเพลงเหล่านี้ส่วนใหญ่ก็คือ Baby, Feel, Love และ Nah อย่างไรก็ตามเขายังพบว่า มีคำจำนวนหนึ่งที่ถูกใช้ซ้ำไปซ้ำมาในเพลงๆ เดียว เช่น generation, hallelujah, every breath และ Queen

นอกจากนี้ผลการวิเคราะห์ยังพบว่า โน้ทและความหลากหลายของซาวนด์ก็เป็นอีกเรื่องหนึ่งที่สร้างความโดดเด่นให้กับเพลงเหล่านี้ แต่ถึงกระนั้นดร. เกรียร์สันก็ย้ำว่า “ไม่มีสูตรสำเร็จ” ในการเขียนเพลงเพื่อสร้างความโดดเด่น “ที่สุดแล้ว ไม่มีสูตรสำเร็จในเรื่องนี้ นอกจากเพลงของคุณจะฟังแตกต่าง, หลากหลาย และน่าตื่นเต้นที่สุด เท่าที่สามารถทำให้เป็นไปได้ กระทั่งกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ที่ถูกนำมาใช้วิเคราะห์หาเพลงที่โดดเด่นที่สุด ท้ายที่สุดก็ยังต้องบอกว่า มันเป็นเรื่องเฉพาะตัว ข้อสรุปของผมก็คือ ถ้าคุณอยากมีสูตรในการแต่งเพลงที่ดี ผมมีอยู่สูตรหนึ่ง ก็แค่ทำให้มันออกมาดี”

และนี่คือ 10 เพลงที่โดดเด่นที่สุดจากการสำรวจของเฟียต 1. “Smells Like Teen Spirit” (Nirvana) 2. Imagine (John Lennon) 3. One (U2) 4. Billie Jean (Michael Jackson) 5. Bohemian Rhapsody (Queen) 6. Hey Jude (The Beatles) 7. Like A Rolling Stone (Bob Dylan) 8. I Can’t Get No Satisfaction (Rolling Stones) 9. God Save The Queen (Sex Pistols) 10. Sweet Child O’Mine (Guns N’ Roses)

โดย นพปฎล พลศิลป์ เรื่อง “Smells like Teen Spirit” กลายเป็นเพลงที่โดดเด่นที่สุดจากการคำนวณของคอมพิวเตอร์ คอลัมน์ ดนตรีมีเหตุ หนังสือพิมพ์ไทยโพสท์ วันที่ 16 สิงหาคม 2562